Haagsche hopjes

F.S.I. Knaapen

In 1914 deed Mgr. J.J. Graaf, oud-deken en pastoor van Ouderkerk aan de Amstel een boekje, getiteld "Bijzonderheden over de geschiedenis der geslachten: Graaf-Franses en Van der Scheer-Hazemont". Het boekje werd gedrukt te Haarlem in het St. Jacobs-Godshuis en is "niet in den handel".

Aan dit boekje ontlenen wij de volgende zoete herinnering:
Petrus Nieuwerkerk, de vader van Franciscus, had door zijn huwelijk met Henrica van Haaren, dochter van Theodorus van Haaren, ook het geheim betrouwd van de samenstelling der bekende lekkernij, welke onder den naam van Haagsche Hopjes vermaardheid bezit tot over de landsgrenzen heen, ja zelfs buiten Europa naar Oost en West. Theodorus van Haaren namelijk had, terwijl hij sedert 1770 in het Lange Voorhout zijne suikerbakkerij dreef, tusschen de jaren 1792 en 94 bij zich op kamers inwonen Baron Hendrik Hop, die van 1784-92 ,Gezant der Nederlanden bij het Oostenrijksche Hof te Brussel was geweest. De Baron dan, dol verliefd op het gebruik van koffie, kreeg den inval, dat van Haaren voor hem heel het gehalte van zijn dierbaar kop koffie moest zien saam te persen en te verharden tot een smakelijke ulevel. En het genie van den suikerbakker bleek dat van den adellijken verzinner volkomen waardig. De geurige lekkernij viel in den smaak ook van niet adellijk verhemelte; en het dankbare publiek had spoedig den naam bedacht van "Haagsche Hopjes". En al werd ook later de zoetigheid door andere suiker-, koek-, banketbakkers, confiseurs, of hoe ze heeten mochten, gemaakt of geleverd: heel de stad wist al te goed, dat bij de firma Nieuwerkerk de oorsprong te vinden was en natuurlijk de grootste waarborg van overgeleverde echtheid.
Zóó heb ik altijd in mijne jeugd, wanneer ik, omstreeks 1850 in den Haag bij tante Nieuwerkerk over was, de geschiedenis der hopjes hooren vertellen. En de naam zelf kwam ook heel niet vreemd voor; immers te Delft kenden we de "Stipriaantjes", "babbelaars" of "brokken" tegen den hoest, naar het recept van Dokter Stipriaan Luïscius, gelijk ook de Delfsche "Jaapmaatjes" den naam heetten te dragen naar eenen bakker of koekebakker Jaap Maat.
Zoo bleef de zoete glorie der firma Nieuwerkerk onverlet en onaangevochten, totdat omstreeks het jaar 1898 de firma Rademaker in 's Gravenhage optrad met de maatschappij tot Exploitatie van Rademaker ' s Koninklijke Cacao- en Chocolade Fabrieken en gaandeweg door de macht van hare reclame eene soort van meening wist te doen opkomen, dat "Rademakers hopjes" de eigenlijke waren. Het jonge geslacht kwam daardoor gemakkelijk in de verkeerde meening dat Rademaker de hopjes in de wereld had gebracht. 

En al onthield Rademaker er zich binnenslands wijselijk van, dat hij zich uitvinder noemen zou: in het buitenland werd doodgewoon op dien titel aanspraak door hem gemaakt. Reden waarom de tegenwoordige firmant Laurens Nieuwerkerk hem te Frankfort en naderhand te Keulen proces aandeed, en de gunstige uitspraak verkreeg, dat R. zich geen titel van uitvinder mocht aanmatigen.
Een nieuwe poging van Rademaker was, dat er in "Het Vaderland" van 13 maart 1914 een plan werd opgeworpen en "het wegje naar de hopjesfabriek van R." in "het stratenplan Houtrust" naar Baron Hop te vernoemen. Maar dit plan werd tijdig verijdeld doordat de heer D.S. van Zuyden in "Het Vaderland" van 15 maart daaraanvolgende de ware geschiedenis van Baron Hop klaar in het licht stelde, en duidelijk genoeg bewees, dat alleen de firma Nieuwerkerk "de oudste en éénige reenten kan doen gelden op de verbreiding van Hops naam door het zoetigheidje", waarover twist gemaakt was.