Het Wittemans veentje

door wijlen ds J.J. Bos

"Het Wittemans-Veentje", zóó heet nu nog eene plek, aan de rechterzijde van den straatweg van Soest naar Soesterberg, eer men komt aan het Station van den Centraal-Spoorweg. Het is thans een klein boerderijtje, met een paar kampjes weiland, een paar akkers bouwland, in wallen en boschjes van dennen, en eiken- en berken-hakhout. Eer de straatweg en de spoorweg er waren, was het een uitgeput veentje aan den voet der duinen, en midden in de heide; eigenlijk een moeras, met bulten en kuilen; des winters een meertje, en bij droge zomers kon men er dwars doorheen loopen. Dat plekje heeft mij altijd aangetrokken door zijnen naam.

De herinnering aan Witte Wijven vind men overal, in ons vaderland even goed als in Duitschland; inzonderheid in Drenthe doet menige plek ons aan die spookachtige wezens denken, en het was niet onnatuurlijk dat Witte Wijven gespookt hadden nabij die oude Germaansche woonplaatsen en begraafplaatsen; maar - Witte Mannen!
Ik wil hier echter herinneren aan een paar zinsneden in den brief, geschreven door den Heer David Koning, van Amsterdam, op 4 December 1862 (1861?) aan den Burgemeester van Soest; welke brief in zijn geheel is opgenomen in het hoofdstuk: "Germaansche "Grafheuvels". Hij beweert dat volgens nieuwe, zoowel taal- als oudheidkundige, onderzoekingen, allewaarschijnlijkst Hunnen, Gothen. Geten en Jutten, oorspronkelijk als tot éénen stam behooren gerekend te worden, en dat de grondbeteekenis van het woord Ghug, het stamwoord van al die namen, vermoedelijk witte, of blanke (eigenl. blonde) en overdrachtelijk ook goede beteekent; iets wat de aandacht verdient, omdat het Wittemans-Veentje nabij die 26 Germaansche grafheuvels gelegen is. Welke waarde er aan deze verklaring te hechten is, laat ik liefst aan de beslissing van meer bevoegden over.