De Paltz

Mw. C.A. Luitwieler

Op het Soester Hoogt ligt het landgoed "De Paltz". Namen als "Stuif-hoogte" en "Stof-hoogte", die in het begin van de 19e eeuw, in de directe omgeving van "De Paltz" voorkwamen, wijzen op zandverstuivingen. Een deel van "De Paltz" zelf, werd vroeger "het Ezelsveld" genoemd.
Honderd jaar geleden was het hier nog een groot heidegebied. De oude postweg van Amersfoort naar Utrecht, waarover de postkoetsen reden, liep door dit gebied. Met grote snelheid ratelden de koetsen hier doorheen, want het was in deze omgeving niet pluis met struikrovers en bosgeesten.
Het landgoed veranderde ontelbare malen van eigenaar.
In de dertiger jaren, de crisistijd, zette men hier een boomkwekerij op, ten behoeve van het opkweken van een zgn. bosplantsoen. Nu is dat nog altijd te zien.
Er groeien ni. hemlocksparren, douglassparren, fijnsparren, hazelaar, meidoorn, boswilg, acacia, tamme kastanjes, populieren, esdoorns, kreutenboompjes, amerikaanse eik, zomereik en behalve de gewone beuk, de rode beuk en haagbeuk. Deze haagbeuken ziet men onder andere in het labyrinth, dat de toenmalige eigenaar daar voor zijn dochtertjes heeft aangelegd.
In plaats van een meelbes in het centrum of lachspiegels, ziet men een op een hunebed gelijkende "grot". Hier stond Mozes bij de stenen tafelen en een waterval, die de waterdoorgang door de Rode Zee voorstelde. In dit gebied is omstreeks 1895 een stenen bijl gevonden van ongeveer 2000 jaar voor Chr. en voorts een vuurstenen werktuig, dat waarschijnlijk bij de jacht werd gebruikt.
Tussen Den Dolder en het station Soestduinen aan het eind van het Beukenlaantje, kon de familie de trein laten stoppen en opstappen.
's Nachts hoefden ze maar met een lamp te zwaaien en de trein stopte. Dit recht is inmiddels vervallen.
Waarschijnlijk is er indertijd grond afgestaan, in ruilrecht om de trein aan te houden.
's Winters woonde de familie in Utrecht, "de Paltz" was hun zomerverblijf. Vanaf het dak van het huis kan men de schepen op de Zuiderzee zien varen, de bomen werden speciaal voor dit uitzicht kort gehouden. Bij de ingang van de oprijlaan bevindt zich een uitgeholde steen, hier stopte de postbode de brieven in.
De waterleiding was aangesloten aan die van het zwembad. De buis eindigde in een kom achter het huis. Bij de kom dronken reeën en damherten. Ook kikkers waren hier te vinden.
's Zomers ging men weleens met de ezelskar naar "de hoge teut" tegenover het voormalig museum van de luchtmacht, om te piknikken. Omstreeks 1920 liep een smalspoortreintje, het "Zeisterspoor" van Hoogte 50, via het vliegkamp naar Soestduinen.

Literatuur:
Jaarboek Oud Utrecht