De Klaarwaterweg deel 2; bedrijven

Dick van Fulpen

Inleiding Aan de Klaarwaterweg waren vroeger diverse bedrijven en bedrijfjes gevestigd De informatie hierover is verzameld uit het archief van de Soester kranten, welk via de website van de Gemeente Soest (www.soestml) kan worden gevonden door te klikken op Gemeentearchief en vervolgens op Archief on-line.

Roelof Fontijn
handelaar in antiek en curiosa, nummer 8.

Roel is geboren in Amersfoort en na zijn huwelijk met R.J. van Breukelen (Korte Hartweg) in juli 1938, vestigt hij zich aan de Klaarwaterweg en begint daar als koopman met de handel in antiek en curiosa, goud en zilver en tweedehands huisraad. Bijna wekelijks plaatste hij een advertentie
Maar Roel is ook een fervent motorliefhebber. In november 1945 plaats hij een oproep aan "loslopende motorrijders" om zich aan te melden voor een op te richten motorclub. In december wordt de "Motorclub Soest en omstreken" opgericht, met in het bestuur naast Roel Fontijn, o.a. J. Timmer (Beukenlaan), Adr. Muts (Nieuweweg) en H. van Kooij (Birkstraat).

De zaken gaan zo goed, dat de ruimte aan de Klaarwaterweg te klein wordt en de zaak verhuist naar Birkstraat 51. Zoals in de krant wordt aangekondigd: op de dag voor Pasen 1961 wordt de nieuwe zaak geopend.

Ruim 20 jaar bedreef Roel zijn handel aan de Klaarwaterweg, aan de Birkstraat was dat veel korter. "Na een langdurig, smartelijk doch geduldig gedragen lijden" overlijdt hij 15 februari 1968, nog maar 54 jaar oud. Zijn vrouw komt in augustus 1977 om het leven, als de auto waarin zij als passagiere meerijdt, op de Soesterbergsestraat nabij het ziekenhuis Zonnegloren uit de bocht vliegt.

Willem Cornelis Priem
timmerbedrijf, nummer 13.

Op 9 maart 1921 trouwt Willem Priem in Soest met Elisabeth Radstok, hij is dan 24 jaar en woont in Amersfoort, zij is 22 jaar en woont in Soest. In maart 1923 verzoekt Willem, samen met D. Bitter, om vergunning tot oprichting van een stoomtimmerbedrijf met plaatsing van verschillende houtbewerkingsmachines op Beukenlaan 21e en in juni wordt de vergunning verstrekt, overigens wordt dan Beukenlaan 21a als adres vermeld. In oktober 1924 wordt er al vergunning gevraagd tot uitbreiding, dan op Beukenlaan 21d en die wordt een maand later verstrekt. De zaken gaan goed en in mei 1925 verleent de gemeente Soest toestemming tot uitbreiding van de Machinale Houtbewerkingsfabriek. In augustus 1925 wordt een verzoek ingediend om de fabriek te verplaatsen naar Klaarwaterweg 13, de naam van compagnon Bitter wordt dan niet meer genoemd. Eind september 1925 wordt ook die vergunning verstrekt en gaat het bedrijf verder als Priem's Elektrisch Timmerbedrijf. In mei 1926 verschijnt de eerste advertentie in de Soester Courant. De laatste advertentie is die in de krant van 30 december 1963. Willem Priem is ook actief in "Buurtvereniging West" die in 1929 is opgericht en hij komt regelmatig voor in de uitslagen van postduivenvereniging "De Zwaluw" en hij maakt deel uit van het bestuur. In augustus 1930 komt er een telefoonaansluiting en is de fabriek bereikbaar onder nummer 2349. In 1963 viert het bedrijf haar 40-jarig bestaan, in de Soester Courant van 29 maart 1963 kunt u een uitgebreid artikel lezen over het reilen en zeilen van het timmerbedrijf.
Op 15 november 1972 overlijdt Willem, hij is dan 75 jaar.

Elbert Veerman
mandenmakerij, nummer 24

Al vanaf de jaren tachtig in de vorige eeuw is er jaarlijks op Hemelvaartsdag een oude-ambachtenmarkt in Soest in de straten rond de Oude Kerk. Daar is dan meestal ook een mandenmaker, die manden vlecht van wilgentenen. Dat is niet de soort manden die Elbert Veerman maakt, hij maakt fruitmanden met een stevige houten bodem en verder opgebouwd uit dunne stroken hout. Als afwerking werden de manden in fraaie kleuren gespoten. Eerst achter zijn woning aan de Klaarwaterweg 29, maar omstreeks 1957 verhuist het gezin naar nummer 24, waar de werkzaamheden worden uitgevoerd in een groter gebouwtje naast de woning.Elbert is lid van damclub O.D.G. (Ons Dam Genoegen) en komt in de wedstrijduitslagen regelmatig op de le plaats. Ook is hij lid van postduivenvereniging "De Vriendschap". Elbertoverlijdt op 24 september 1989 op de leeftijd van 73 jaar.

Hendrikus Gerardus Wijnands
nummer 43.

Na het huwelijk in augustus 1922 van Hendrik met Flora Vermeulen (Leerdam), woont het gezin aan de Veenhuizerstraat nr. 73a. In 1931 vestigen zij zich aan de Klaarwaterweg, afkomstig uit Leerdam. In 1933 vraagt hij ontheffing van artikel 14 van de bouwverordening, in verband met de voorgenomen bouw van een timmerwerkplaats. Of die werkplaats er gebouwd is en ook als timmerfabriek gebruikt, wordt uit de kranten niet duidelijk. Henk komt wel voor in de adresboeken als timmerman.

Jac. de Vries
nummer 50.

Jac. de Vries is agent van politie als hij in oktober 1919 trouwt met Brechje Masereeuw. In juni 1934 en maart 1936 adverteert hij voor het leveren of repareren van markiezen, hij woont dan op nummr 54. In maart 1937 verhuizen zij van Klaarwaterweg 54 naar nummer 50. Na de oorlog adverteert Jac. in oktober 1945: "Heden worden weer reparatie's aangenomen. Radio-reparatie en Electrotechnisch Installatie-bureau Jac. de Vries, Klaarwaterweg No. 50 - Soest".
Bij de (her)opening van speeltuin "West" aan de Klaarwaterweg in augustus 1948, zorgt Jac. voor de muzikale omlijsting: "De plechtigheid werd met uitstekende grammofoonmuziek, verzorgd door de heer Jac. de Vries, Radio-Electr. Bureau, opgeluisterd". Het huis was niet als winkel gebouwd, maar de voorkamer was wel daartoe ingericht. In 1953 wordt de zaak gemoderniseerd en de heropening is op zaterdag 27 juni. In de krant wordt het niet alleen aangekondigd met een advertentie van Jac., maar een journalist heeft voor de opening al mogen kijken en geeft daar een kort verslag van: "Zaak gemoderniseerd. Zaterdagmiddag (morgen) heropent de heer Jac. de Vries zijn Radio- en Electrotechnisch bureau, Klaarwaterweg 50. Het interieur van deze zaak is geheel gemoderniseerd en volgens de moderne eisen ingericht. Een grote keuze radio- en electrische apparaten komen in de vernieuwde verkoopruimte uitstekend tot hun recht, terwijl door de modernisering een grotere keuze kon worden samengesteld. Met een moderne verlichting werd de restauratie gecompleteerd."

Hendrik van Geijtenbeek
nummer 51.

Na hun huwelijk in april 1937, vestigen Hendrik en Gerritje de Bree zich aan de Klaarwaterweg op nummer 21. In maart 1939 verhuizen zij naar nummer 46 en per fiets met een grote mand voorop. In de zomer werd in de krant gepubliceerd welke bakkerszaken in een bepaalde periode geopend waren. In juni 1990 overlijdt Gerritje, Hendrik overlijdt in mei 1992, hij is dan 85 jaar.

C. Kok
nummer 55.

Kees Kok heeft jarenlang zijn melkwinkel gehad aan de Klaarwaterweg. Het karakteristieke witte huisje met het rietendak is nog steeds een markant gebouwtje. Kees reed met zijn bakfiets over de Klaarwaterweg, Beukenlaan en Smitsweg om de bewoners van melk en andere zuivelproducten te voorzien. Aan huis was een klein snoepwinkeltje, waar meestal zijn vrouw achter de toonbank stond. Zij verkocht er drop, zwart-wit, toverballen, eetbaar papier, maar je kon er ook terecht voor een pakje boter of een stuk kaas. Netals voor de bakkers, was er ook voor de melkslijters een vakantieregeling. Zo omstreeks 1960 ging Kees over naar gemotoriseerd vervoer, een driewielige kar, aangedreven door een twee-taktmotor.
Eind januari 1965 brand een schuur achter het huis van Kees Kok tot grond af:
"Zowel politie als brandweer vermoeden, dat er van opzet sprake is.".

Op 13 januari 1975 overlijdt zijn echtgenote, Johanna Maria Melman, op 75 jarige leeftijd, Kees overlijdt in 21 mei 1982 en is 84 jaar geworden.

Willem van Schoonhorst
nummer 79.

Willem is in mei 1929 in Amersfoort getrouwd met Maria Snabel en verhuist in juli van dat jaar van Baarn naar Klaarwaterweg 31. In 1951 vraagt hij een vergunning aan om een betongieterij te mogen oprichten aan de Klaarwaterweg 79 en later dat jaar worden "flinke jonge krachten"gevraagd door Beton-Industrie "Soest", Fa. Schoonhorst & De Jager. Het bedrijf wordt in september 1952 uitgebreid en dan zullen "4 electromoteren met een gezamenlijk vermogen van 15 P.K." in werking zijn. In 1953 moet een stukje grond worden afgestaan aan de gemeente voor verbreding van de Klaarwaterweg. Wanneer de betongieterij precies is gestopt is niet bekend, maar dat moet zijn vóór 1956.

N.V. Industriële Onderneming "Arma"
nummer 79.

Het bedrijf heeft een vestiging aan de Van Weerden Poelmanweg in Soesterberg en wil een dependance openen aan de Klaarwaterweg voor de vervaardiging van gasinfraroodstralers. Er wordt in januari 1956 een verzoek ingediend, dat in juli wordt ingewilligd. Het bedrijf is maar kort aan de Klaarwaterweg gevestigd, in 1957 wordt het bedrijf verplaatst naar de Postweg in Soesterberg. In augustus 1963 komt het bedrijf op een bijzondere manier in het nieuws, als "Arma" er in slaagt om de temperatuur van het zwemwater in het Soester Natuurbad met gasbranders in 11 uur tijd te verwarmen van 171/2tot 191/2 graden. Dit was van belang vanwege de internationale zwemwedstrijden, die in Soest gehouden zouden worden.

Wilhelm Frederik Hendrik Busch
CIBAS, nummer 79.

CIBAS staat voor Centraal Inkoop Bureau voor Afvalmaterialen Soest en is jarenlang gevestigd aan de Vredehofstraat 32 in Soestdijk. Met ingang van 1 oktober 1958 gaat het bedrijf verder aan de Klaarwaterweg 79. Oud papier wordt er in een hal tot grote balen samengeperst en met vrachtwagens afgevoerd naar een ander bedrijf voor verdere verwerking. Maar men kan er ook terecht met allerlei metaalafval. Het 121/2jarig jubileum wordt er niet gevierd, want in mei 1969 is "Cibas" (Busch& Zonen) "bezig te verhuizen" van Klaarwaterweg 79 naar de nieuwe bedrijfshal aan de Industrieweg 29 te Soest. In janauri 1982 wordt het bedrijf CIBAS B.V. overgeplaatst naar Nijverheidsweg 4.

Bernard Gijsbert van den Broek
nummer 85.

In mei 1937 vraagt B.G. v.d. Broek, Klaarwaterweg 85, een vergunning aan "tot het oprichten van een bakkerij en het daarin plaatsen van een ijzeren oven, in een steenen gebouw achter het perceel Klaarwaterweg no. 85".

Dit is enigszins merkwaardig, want een half jaar eerder, in oktober 1936, heeft hij de bakkerij van C. Zwan aan de Bosstraat 61 overgenomen! Bernard was al een bekende banketbakker in Soestdijk. Op zaterdag 5 februari 1927 is er de opening van de Luxe Brood- en Banketbakkerij aan de Vredehofstraat ... Beleefd tot een bezoek uitnoodigend, Hoogachtend, Bernard G. v.d. Broek. Vredehofstraat 6 naast café Jasper. En in december is er kort voor Sinterklaas nog een lovend artikel over zijn producten: "... en koopen bij Bern. van den Broek, een boterletter, wat speculaas of versch brood. We weten dan wat fijns en degelijks gekocht te hebben."

De vergunning voor de bakkerij aan de Klaarwaterweg wordt verleend, mede omdat "Door den Commandant der Vrijwillige Brandweer van Soest en den Directeur van Gemeentewerken" gunstig advies wordt uitgebracht.

Uit het adresboek 1953 blijkt hij toch weer actief in de bakkerij aan de Bosstraat, dan nummer 65; in 1956 woont hij Betje Wolfflaan 16, als beroep wordt vermeld brood- en banketbakker; in 1959 is hij fabrieksarbeider.

Hij overlijdt 25 september 1973 op leeftijd van 69 jaar.