Drie generaties (hoef-)smid aan de Kerkstraat

Henk Valkenet i.s.m. Rene van Hal

Deel 1 van artikel "Drie generaties (hoef-)smid aan de Kerkstraat" (VZTS Herfst 2020)

In dit tweede en laatste deel komen Cor Valkenet en ook nog zijn vader Driekus ter sprake. Ook lezen we meer over de andere panden die op het terrein staan.

Cor Valkenet De derde in de generatie smeden in de familie Valkenet is Cor Valkenet. Hij wordt als Cornelis Anthonie Petrus Valkenet geboren op 16 mei 1917 op Kerkstraat 14 te Soest. Hij is de oudste van vier zoons.
Zoals in deel 1 al is gemeld, brengt hij de lagere schooljaren door aan Instituut De Ruwenberg in Sint-Michielsgestel. In Voorhout krijgt hij een vervolgopleiding om uiteindelijk, vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, aan de smedenopleiding in Utrecht te beginnen. Gedurende twee jaar gaat hij per fiets van huis, via de Bosstraat in Soest naar Den Dolder, door Bilthoven naar Utrecht. In 1940 is de opleiding afgerond.

Op 19 augustus 1942 trouwt hij met Annie van den Breemer (1916-2003, een achter-achternicht van Peter van den Breemer, de bekende Soester) en neemt hij de zaak van zijn vader over. Hij wordt ook eigenaar van de grote loods (nr. 5) en de woning aan de Torenstraat (nr. 4). Zijn ouders wonen bij hem in.

Trouwfoto van Cor Valkenet en Annie van den Breemer. Het echtpaar krijgt in de periode 1944- 1955 zes kinderen, vier jongens en twee meisjes.

In de oorlog heeft Cor ook een aantal malen een os moeten beslaan voor een NSB-boertje (zoals hij dat noemde [2]). Daar bestaat zelfs nog een foto van. Cor staat vooraan.

Op 31 augustus 1950 overlijdt Martha Valkenet-van den Breemer. Vader Driekus woont nog steeds in het huis en werkt nog geruime tijd mee in de smederij.

Ter gelegenheid van zijn 80e verjaardag wordt een interview met Driekus afgenomen dat wordt gepubliceerd in de Soester Courant van 10 april 1959 onder de titel "De oude garde". In het artikel wordt melding gemaakt van zijn vakmanschap als hoefsmid, onder andere als vaste smid van dhr. Eijken Sluijters, een van de notabelen uit Soest. "Smid Valkenet werd zijn favoriet toen hij eens kans zag een kreupel paard tot een kwiek paard te maken door goed beslaan, waarbij niet alleen wijsheid maar ook geluk te pas kwam." Voortaan moest de jonge smid iedere zaterdag even komen kijken en toen een van de paarden bij een tochtje op de Grebbeberg op drie ijzers kwam te staan was geen smid in de hele omtrek goed genoeg. Er ging een uitvoerig telegram naar Soest met opgave van de route en de voertuigen die gebruikt moesten worden om naar Rhenen te komen. Het begon met een fiets en het eindigde met een fiets, maar de hele dag werd betaald en een rijksdaalder plus een handvol sigaren vormden de extra beloning.

Op een keer kwam Piet van Rooijen, de koetsier van de heer Eijken Sluijters, op de fiets van het station Baarn om smid Valkenet te komen vertellen dat een paard met één hoef zo vast in de rails van de overweg zat dat het been er met geen tien paarden uit te krijgen was. Samen fietsten ze naar Baarn en daar werden de nagels van het hoefijzer doorgehakt. Intussen stonden vier treinen rustig te wachten. Nu kost zo'n grapje 50 of 60 euro per minuut per trein, maar in die tijd waren ze niet zo kinderachtig, zo staat te lezen in het interview.

Op de datum van het interview in 1959 stopte Driekus met zijn werkzame leven als smid. Wel heeft hij tijd om allerlei speelattributen voor de kleinkinderen te maken: een schommelpaard, hobbelpaard, kruiwagen, handkar, schommel en wipwap. Halverwege de jaren vijftig wordt hij getroffen door een beroerte en doet hij het echt rustig aan. Hij is in april 1955 met het gezin van zijn zoon Hennie meeverhuisd van de uitbouw (nr. 3 op de luchtfoto) naar de Torenstraat 24 (nr. 4 op de luchtfoto) en in juli 1961 naar Rembrandtlaan 13 in Soest. Daar overlijdt hij op 22 januari 1962 op 82-jarige leeftijd.

We pakken de draad weer op bij Cor Valkenet. In de jaren vijftig van de 20e eeuw richt Cor zich meer en meer op verkoop en onderhoud van haarden en kachels en minder op het smidswerk. De winkel staat dan bekend als "Haardenhuis De Valk", zoals op de foto is te zien. Begin 1959 heeft Cor de winkel verbouwd en in april heropend, zo valt op te maken uit een zin in het eerdergenoemde interview met zijn vader. De verkoop van kleine huishoudelijke artikelen, zoals potten, pannen en zelfs kopjes en schoteltjes, wordt stopgezet.

Zoals gemeld legt Cor zich steeds meer toe op de verkoop en onderhoud van kachels en haarden. Als in de jaren zestig ook in Soest het gebruik van gashaarden een grote vlucht neemt, volgt Cor zelfs een (verplichte) opleiding tot loodgieter/ gasfitter om ook de gaskachels te mogen verkopen en onderhouden. Als gasfitter moet hij regelmatig aan het werk in de kruipruimtes van de woningen. Op den duur wordt dat fysiek te zwaar. In 1969 verruilt hij zijn eigen zaak voor een baan als onderhoudsmonteur in loondienst bij geurstoffenfabrikant Polak Frutal Works(PFW) in Amersfoort. De winkelruimte aan de Kerkstraat wordt vanaf dat moment verhuurd, onder meer aan ene Pieternel, die er de zaak "Florence mode" runt.
Nog weer later (beginjaren 1980) is er"CoffeeBar Duo" gevestigd, links op de foto van het nieuwbouwhuis op de Torenstraat. Sinds 2003 hebben het huis en de winkelruimte een woonbestemming en wordt het verkocht.

De relatie tussen Cor enerzijds en zijn broers Piet en Hennie anderzijds is jarenlang gedaald geweest tot het nulpunt. Een preek vanaf de kansel van de pastoor van de HH Petrus en Pauluskerk over naastenliefde, doet Cor besluiten toenadering tot zijn broers te zoeken. Gelukkig maar, want het leidt tot een normalisatie van de onderlinge contacten sinds oktober 1980, als Hennie en Jo hun 30- jarig huwelijksfeest vieren. Cor zet zich in bij de afbraak van de oude en de opbouw van de nieuwe Petrus- en Pauluskerk. Hij zorgt voor extra inkomsten door met een ploeg Soesters bij Philips in Baarn platen in hoezen te stoppen.

Cor en Annie verhuizen in de jaren (19)'90 naar een appartement aan de Vredehofstraat en blijven daar wonen tot Annie in 2002 naar zorgcentrum "Eemhove" in Amersfoort en later naar "Daelhove" in Soest verhuist. Om dichter bij zijn vrouw te zijn, verhuist Cor naar centrum Engendaal in Soest. Hun 60-jarig bruiloftsfeest is in 2002 gevierd met onder meer een bezoek van de burgemeester van Amersfoort aan zorgcentrum "Eemhove".3In 2003 komen beiden te overlijden, Cor op 6 mei en Annie op 23 juni.

De andere woningen op 'het eiland'
Op de ansichtkaart, die in 1935 is uitgegeven, is rechts naast de winkelruimte ook een aanbouw (nr. 3) te zien, evenals de woning aan de Torenstraat (nr. 4). Op de topotijdreis-kaart van 19324is ook het huis aan de Torenstraat te zien, evenals een grote loods (nr. 5) achter beide woningen, beide vermoedelijk omstreeks 1927 gebouwd.
In de aanbouw van nr. 3 woont zoon Hendrikus Cornelis jr. [Hennie] (1920-1979) na zijn huwelijk op 18 oktober 1950 met Jo van Mensvoort (1923-2015), met twee slaapkamers op de eerste verdieping aan de straatzijde van het grote woonhuis (nr. 1).
In het huis in Torenstraat (nr. 4) woont dan de familie Vos. Als in het gezin van Hennie en Jo het derde kind wordt verwacht, wordt een huizenruil uitgevoerd. Het gezin van Hennie verhuist in juli 1955 naar de Torenstraat en de familie Vos naar de uitbouw. Driekus Valkenet verhuist mee met het gezin van Hennie. Spoedig daarna wordt hij getroffen door een beroerte. Schoondochter Jo neemt de verzorging van haar schoonvader op zich.

Achter het huis staat een grote loods, gebouwd in 1927. Hennies oudste zoon Henk (1952) weet zich nog te herinneren dat een deel van die schuur is verhuurd aan "Van den Brink carrosserie — uitdeukbedrijf, Hout- en Staalbouw". In het resterend deel liggen ijzeren balken, staven, spoorrails en dergelijke opgeslagen. Vlak ernaast is nog plaats voor een varkenskot, waarin een varken verblijft. Op de dag dat dit dier zal worden geslacht, worden Henk en zijn broer Bert verordonneerd binnen te blijven. Het intelligente dier heeft blijkbaar door wat haar te wachten staat: zij schreeuwt als een (nu niet) mager speenvarken en rent als een dolle over het terrein. Het duurt even voordat men het dier te pakken heeft en de slager zijn werk kan doen.

Nadat Hennie en Jo met gezin en Driekus in juli 1961 verhuizen, wordt het woonhuis aan de Torenstraat tot halverwege de jaren (19)'70 verhuurd, totdat Cor's zoon Fred (1951) de woning koopt.
In 1978 laat hij het oude gebouw helemaal afbreken en een nieuwe woning bouwen (nr. 4; zie ook een eerder geplaatste foto). Die wordt in 1984 verkocht.
De grote schuur (nr. 5) wordt in het begin van diezelfde jaren (19)'70 verbouwd tot woning en zal als Kerkstraat 28a genummerd staan. Twee kinderen van Cor en Annie Valkenet (oudste dochter Miep (1945) en haar manRiesvan Logtenstein en later jongste zoon Jos (1955) met zijn vrouw Jacqueline van Kooij) wonen daar enige tijd. Tenslotte wordt dit pand verkocht en is dan niet meer in familiebezit.
Daarmee komt er een einde aan de periode dat vier generaties van de familie Valkenet eigenaar waren van (een deel van) het gebied.

Bronvermelding
Naast de hieronder genoemde bronnen is gebruik gemaakt van gegevens die (in het verleden en recent) zijn verstrekt door Jo Valkenet-van Mensvoort, de kinderen van Cor en Annie Valkenet, gegevens van de website hvsoest.n1 en het persoonlijk archief van Henk Valkenet. De afbeeldingen zijn afkomstig uit dat archief, tenzij anders vermeld.

Noten:
[1] Zie het eerste deel van het artikel in Van Zoys tot Soest, 41e jaargang nr.3.
[2] Interview met Cor en Annie Valkenet, te beluisteren op https://www.hvsoest.nl/ mondelinge-geschiedenis/35/valkenet-c
[3] Gooi en Eemlander d.d. 20020820 pagina R1 en Soester Nu d.d. 20020821, pagina 1. '
[4] https://www.topotijdreis.nl > inzoomen op het gebied in de gemeente Soest en het jaartal scrollen naar 1932..