Evert Akkerman de petroleumventer

Evert Akkerman de petroleumventer.

Bakkersfamilie Van den Oord voor hun winkel aan het Kerkpad. (1925)

Bakkersfamilie Van den Oord voor hun winkel aan het Kerkpad. (1925)

10 jarig bestaan van rijwielhandel en autoverhuur Klomp. (1935)

10 jarig bestaan van rijwielhandel en autoverhuur Klomp. (1935)

Firma A. Benning aan de F.C. Kuyperstraat.

Firma A. Benning aan de F.C. Kuyperstraat.

Wandel- en Rijwielkaart. (1938)

Wandel- en rijwielkaart. (1938)

Valkenet, smidse, winkel in haarden en kachels

Valkenet, smidse, winkel in haarden en kachels 1935

Patatautomaat Koninginnelaan

Patatautomaat Koninginnelaan jaren '60

Noodsupermarkt Overhees

Noodsupermarkt Overhees 1976

Bevrijdingsoptocht 1955

Bevrijdingsoptocht 1955; wagen Gymnastiekvereniging Olympia

Menu

De meest gunstig in de Kom gelegen Boerenhofstede

G.J.M. Derks

INLEIDING
In het navolgende worden de tot nu toe verzamelde gegevens behandeld van de voormalige boerderij aan de Lange Brinkweg nr. 28, 28a en 28b en haar eigenaren en bewoners vanaf 1748. Naar de oudste geschiedenis van deze boerderij, die vroeger eigendom was van de St. Paulusabdij te Utrecht, is nog aanvullend onderzoek nodig.

De titel van deze bijdrage verwijst naar de bewaard gebleven aankondiging van de openbare verkoping van deze boerderij uit 1928. Op deze aankondiging viel te lezen dat de notarissen Te Leuken uit Amersfoort en Dammers uit Soest op dinsdag 28 februari 1928 in het koffiehuis "Middelwijk" van F. Heeremans te Soest publiek zullen verkopen,

"De meest gunstig in de kom der gemeente Soest gelegen boerenhofstede"

Met die gunstige ligging zal bedoeld zijn de onmiddellijke nabijheid van de R.K. kerk en een aantal goede verbindingswegen, zoals de Rijksstraatweg (Steenhoffstraat) en de Lange Brinkweg. Ook de meeste landerijen waren dicht bij de boerderij gelegen. Het koffiehuis van Frits Heeremans moet gezocht worden op de plaats waar tegenwoordig de bar 't Luikje is gevestigd. De boeren die op zondag met hun tentwagentjes naar de kerk kwamen stalden hier hun paard en wagen. Ook werd hier na afloop van de mis een borreltje geschonken.
De boerderij met in 1928 als adres Kerkpad Noordzijde 37, was sinds 1748 eigendom van leden van de Soester familie van Logtensteijn. De aanleiding tot de publieke verkoping in 1928 was het kinderloos overlijden van de laatste eigenaar uit een tak van deze familie in 1926. .
In het navolgende zal eerst worden ingegaan op de gebouwen en vervolgens op de verschillende eigenaren en bewoners vanaf het jaar 1748.

DE GEBOUWEN
De boerderij is van het zogenaamde langhuistype en dateert volgens de gegevens van het Monumenten Inventarisatie Project (MIP) oorspronkelijk uit het eerste kwart van de 18de eeuw. Als deze schatting juist is moet de boerderij dus tussen 1700 en 1725 zijn gebouwd. [1] 
Uit het tot op heden verzamelde archiefmateriaal kunnen over de ouderdom van het complex niet veel bijzonderheden worden afgeleid.

Situatie omstreeks 1828 (zie kaart)

Op het kadastrale minuutplan uit 1828 valt te zien dat het op de brink gelegen boerderijcomplex (sectie A 354) destijds bestond uit het hoofdgebouw en een achttal bijgebouwen. Het woongedeelte van het hoofdgebouw was aan de linkerzijde (noordzijde) uitgebouwd. Op het erf stonden verder twee schaapskooi-achtige bouwsels, drie kleinere schuurtjes en drie hooibergen. De bebouwing lag dicht bij de weg over de Brink. Naast de boerderij en voor de boerderij aan het Kerkpad lagen tuinen (sectie A 360, 355 en 359). Tussen de straatweg en het Kerkpad lag bouwland (sectie A 356 en 358). Het op de eng gelegen bouwland was bereikbaar via een vanaf het erf naar de straatweg lopende steeg (sectie A 357).

Huidige situatie
Het complex bestaat thans uit het hoofdgebouw, twee bijgebouwen direct ter weerszijden van het voorhuis en één van de schaapskooien. Het hoofdgebouw heeft verschillende wijzigingen ondergaan maar de hoofdvorm is redelijk gaaf gebleven. Zo zijn de ramen in de voorgevel tuindeuren geworden en is de kelder dichtgestort en de opkamer uitgebroken.
Het bijgebouw aan de linkerzijde is mogelijk (deels) nog dezelfde als de uitbouw die reeds op de kaart uit 1828 is aangegeven. Volgens de gegevens van het MIP was dit een kaasmakerij. Zelf houd ik het op een combinatie van bakhuis en ruimte waarin boter werd gemaakt, zoals ook bij andere boerderijen aan het Kerkpad wel het geval was. De boerenfamilies woonden 's zomers vooral in het bakhuis, terwijl de "goeie kamer" dan niet of nauwelijks werd gebruikt. Het bijgebouw aan de rechterzijde van het voorhuis was volgens de MIP-gegevens een knechtenhuis.
Ik vermoed echter dat dit pandje is gebouwd als woning voor de ouders van de boer. Mogelijk kan nader onderzoek hier nog eens meer duidelijkheid in brengen. De boerderij is thans in gebruik als woonhuis en magazijn. De schaapskooi is nog op exact dezelfde plek gelegen als één van de bouwsels op de kaart van 1828 en is dus waarschijnlijk voor dat jaar gebouwd. De schaapskooi is in 1954 "versteend" en herbergt thans een antiekzaak. Het zicht op de voorzijde van de boerderij is vermoedelijk omstreeks 1930 weggenomen ten gevolge van de bouw van woningen aan het Kerkpad . Op de aankondiging van de openbare verkoping in 1928 worden de percelen aan het Kerkpad als bouwterrein aangeduid.

EIGENAREN EN BEWONERS VANAF 1748

Hendrik van Logtensteijn

De boerderij kwam in 1748 in het bezit van de familie van Logtensteijn. De vorige eigenaresse, Juffrouw Andrea Magtildis van Haverden (ook: Havorden), was vermoedelijk aan het begin van dat jaar overleden. Deze Juffrouw, een "geestelijke dochter", woonde op het Huis Maperduist of Mopperduijs. Dit huis - de oudere Soester boeren weten nog van het bestaan ervan - lag tegenover de boerderij aan de overzijde van de (Lange) Brinkweg. Op het kadastrale minuutplan is Mopperduijs aangeduid met de nummers 543 en 544, sectie A (zie kaart). Ook Mopperduijs was eigendom van Juffrouw van Haverden. Har erfgenamen verkochten het huis en de boerderij begin april 1748 voor 4050 gulden aan Hendrik van Logtensteijn. De boerderij werd als volgt omschreven: "de drie vierendeels lands uijt de (Vliegers Houve?) met de huijsinge en getimmer daarop staande en dan nog vijf schepelen lands gelegen onder desen geregte voor de helfte leenroerig aen de abdije van St. Paul tot Utregt ...". Juffrouw van Haverden had de boerderij waarschijnlijk verhuurd aan Willem Peterse. [2]

Hendrik van Logtensteijn was een ongehuwd man en bij de koop ongeveer 45 jaar oud. In 1757 blijkt hij zelf bruiker te zijn van zijn hofstede. [3]
Bij testament van 29 september 1778 benoemde Hendrik zijn jongste broer Toon tot "eenige en algeheele" erfgenaam. [4]
Toon overleed vermoedelijk eind oktober 1778, dus ongeveer een maand na de opmaak van het testament. Hendrik van Logtensteijn overleed op 18 mei 1785. De boerderij én het huis Mopperduijs maakten vanaf die dag onderdeel uit van de nog onverdeelde nalatenschap van zijn overleden- broer Toon van Logtensteijn.
Ruim 20 jaar later, op 30 december 1805, werd de nalatenschap van Toon Teunissen van Logtensteijn en zijn vrouw Grietje van den Breemer verdeeld onder hun twee zoons, nl. Toon (1755-1822) en Wouter (1763-1842). De oudste zoon Toon kreeg de ouderlijke boerderij aan het Kerkpad, thans Zuidzijde nr. 5/7. De boerderij van oom Hendrik werd eigendom van de jongste zoon Wouter. De omschrijving luidde als volgt: "Een boerehuizinge, hoff en hofsteede met zijn verder getimmer daar op staande en twee wooninge staande op het erf genaamt

Contact

Historische Vereniging Soest/Soesterberg
Steenhoffstraat 46
3764 BM Soest




De Historische Vereniging Soest/Soesterberg heeft een ANBI-status.

Word lid

Lid worden van de Historische Vereniging Soest-Soesterberg.

Lid worden

Sponsor

Historische Vereniging Soest / Soesterberg is mede mogelijk gemaakt door:

Reto