HUIJS EN HOFSTEDE LUCHTENSTEIJN TE SOEST

G. Staalenhoef

A. Inleiding
Tijdens de bijeenkomst van onze werkgroep Genealogie op 15 mei 1984 toonde de heer J.G. Hilhorst (geb. 1900) een oude kaart van de Luchtensteijn. Dit werd aanleiding om ons, reeds eerder verzamelde, materiaal in (hopelijk) leesbare vorm te gieten.
Aanvullingen zijn uiteraard van harte welkom.

Het hierna volgende is het resultaat van hetgeen onze werkgroep in de loop van een reeks jaren heeft verzameld.
Niet allen die daaraan hebben medegewerkt zullen hier worden genoemd, doch een uitzondering wordt gemaakt.

Een van onze eerste medewerkers was de heer Richardus Petrus van Logtenstijn (geb. 1924), die op helaas veel te jonge leeftijd, in juni 1976 is overleden.
De aanzet tot het onderzoek naar deze familie is vooral door hem gegeven.

Reeds in november 1962 werd in Gens Nostra een beknopt overzicht gepubliceerd van de eigenaren in de periode 1434-1727.

De titel hiervan was eigenlijk onjuist, want in feite waren zij geen eigenaren.
Van oudsher bezat de Sint Paulus-abdij te Utrecht veel goederen te Soest en omgeving en gaf die goederen in leen uit.

Tot die leengoederen van de abdij behoorde ook de Luchtensteijn.

Gepoogd is een overzicht samen te stellen van degenen die in de loop der eeuwen bindingen hebben gehad met de Luchtensteijn, hetzij als leenman of later als eigenaar.

Bij het opstellen van dit artikel is (wederom) gebleken hoe voorzichtig men moet zijn met het citeren van eerdere publicaties. Zelfs een gedegen publicatie als dat van Den Tex over Van Oldenbarnevelt blijkt op bepaalde punten niet geheel foutloos te zijn, zoals hierna zal worden aangegeven.

B. De oudste leenmannen

In het begin van de 15e eeuw werd de Luchtensteijn in leen uitgegeven aan Beatrijs Jacob Hendrik Swagensdochter, die het in 1434 overdroeg aan Margrite Rijcout Willemsdochter.
Margrite droeg het in 1452 weer over aan Willem Ricouts.

Over de familie van Beatrijs is niets nader bekend; ook niet of er verwantschap bestond tussen Beatrijs en Margrite.
Aangenomen wordt dat Margrite en Willem zuster en broer waren.

In 1473 ontvangt Ricout Willems het leen; vrijwel zeker was hij een zoon van Willem Ricouts.
Het leen erfde daarna kennelijk nog enkele malen van vader op zoon gezien de volgende leenmannen: Willem Rycouts (1516) en Rycout Willemsen (1553).
Laatstgenoemde draagt het leen daarna over op zijn broer, die dan wordt genoemd: Peter Willemsen van Grootveld.

Het vorenstaande kan leiden tot het volgende familie-overzicht: (de vermelde data zijn uiteraard bij benadering)
I Willem; geb. ca. 1340.

Zijn zoon is: II Rycout Willems; geb. ca. 1370, vader van:
a. Margrite; geb. ca. 1400; ovl. ca. 1452? Wordt beleend met de Luchtensteijn; 1434
b. Willem; volgt III

III Willem Rycouts; geb. ca. 1400; ovl. ca. 1473? Wordt beleend met de Luchtensteijn; 1452 Zoon:

IV Ricout Willems; geb. ca. 1430; ovl. ca. 1516? Wordt beleend met de Luchtensteijn; 1473 Zoon:

V Willem Ricouts; geb. ca. 1460; ovl. ca. 1553? Wordt beleend met de Luchtensteijn; 1516 Zoons :
a. Rycout Willems; geb. ca. 1490 Wordt beleend met de Luchtensteijn; 1553
b. Peter Willemse van Grootveld; volgt VI

C. De familie van Grootveld

Deze familie (of een tak hiervan) woonde te Amersfoort hetgeen o.a. blijkt uit de lijst van "Naamen van Burgemeesteren, Schepenen en Raaden der Stad Amersfoort" zoals Van Bemmel deze publiceerde in zijn Beschrijving van de stad Amersfoort.

Een (?) Cornelis van Grootveld of Groetvelt was van 1560-1576 (behalve in 1562) onafgebroken raad of schepen.
In 1577 en 1579 is een Sander van Grootveld raad van Amersfoort.
Verwantschap tussen hen en de hierna volgenden is nog niet vastgesteld.
"Een Peter van Grootveld komt voor als schepen van Amersfoort in 1581, als raad in de admiraliteit van Hoorn namens de provincie Utrecht in 1601; als burgemeester van Amersfoort op 26 september 1613; weer als schepen in 1614 en 1615 en als "renteheffer" voor Reinier en Petronella van Oldenbarnevelt in 1622. Het is bepaald niet steeds dezelfde Peter, die in al deze gevallen vermeld wordt. Als de schepen van 1581 Elias (van Oldenbarnevelt's ) schoonvader was en de renteheffer uit 1622 zijn zwager, dan is de waarschijnlijkheid groot dat de burgemeester uit 1613 en de schepen uit de volgende jaren met de laatste en niet met de eerste identiek is.
Over de admiraliteitsraad uit 1601 is niets te zeggen", aldus Den Tex.

Deze opgave van functies is niet compleet, hetgeen blijkt uit de reeds genoemde lijst van Van Bemmel.
Van 1583-1601 is een Peter van Grootveld (Groetvelt) ononderbroken (behalve in 1585) raad, schepen of burgemeester te Amersfoort.
Wellicht is hij, na jarenlang zitting te hebben gehad in de Amersfoortse Raad, daarna benoemd tot lid van de Admiraliteit van Hoorn.
Vrijwel zeker betreft dit Peter Peterse "de eerste".

Eveneens ononderbroken is van 1610-1615 een andere Peter van Grootveld afwisselend schepen of burgemeester te Amersfoort.
Dit betreft dan kennelijk zijn zoon Peter Peterse ("de tweede").

Een andere (tak van de) familie Grootveld woonde mogelijk te Lienden hetgeen kan blijken uit de aantekeningen van Van Buchell. (Zie Mr. J.W.C, van Campen, Notae Quatidane, blz. 92/93).

Het familie-overzicht kan als volgt worden voortgezet:

VI Peter Willemse van Grootveld; geb. ca. 1490 Wordt met de Luchtensteijn beleend, na de dood van zijn broer Rycout; na 1553 Zoon: a. Peter Peterse (volgt VII)

VII Peter Peterse van Grootveld geb. ca. 1520/'30, ovl. ca. 1601 (?) geh. ca. 1550/'70 Margaretha van Harn

Peter is vermoedelijk na de dood van zijn vader beleend met de Luchtensteijn.

Kinderen:

a. Peter Peterse ("de tweede") van Grootveld
geb. ca. 1550/'70
ovl. ca. 1626?; ongehuwd?
Raad en schepen van Amersfoort; 1610-15.
Renteheffer;
1622 Is vermoedelijk na het overlijden van zijn vader beleend met de Luchtensteijn; ca. 1601?
Dit leen gaat over op zijn neef Reinier van Oldenbarnevelt, zoon van zijn zuster Petronella

b. Petronella Peterse (volgt VIII)

VIII Petronella Peterse van Grootveld: geb. ca. 1550/'70; ovl. ca. 1605 geh. ca. 1597 Elias van Oldenbarnevelt (wordt vervolgd)