Verdwenen Soest; Salonwagens aan de postdwarsweg te Soesterberg

Rene van Hal

In de Soester Courant van 12 april stond in de rubriek Verdwenen Soest, die door de Historische Vereniging Soest/Soesterberg wordt verzorgd, een foto van een pand in Soesterberg en wel het voormalige Wijkgebouw gelegen op de hoek van de Luitenant Koppenlaan en de Postweg. Gezien de vele reacties bleek het een bekend pand te zijn voor de lezers van de Soester Courant.

Naast historische informatie over dit pand en zijn huidige functie als administratiekantoor en fysiotherapiepraktijk, kwamen ook verhalen los over de woningen in de omgeving die gesloopt moesten worden voor de aanleg van de rondweg om Soesterberg en het feit dat er aan de achterzijde van het gebouw gedurende de jaren '50 salonwagens een standplaats hadden. Mevrouw A. Leferink was een van de bewoners van een salonwagen (die geplaatst waren aan de Postdwarsweg) en zij reageerde via haar dochter op de bijdrage in Verdwenen Soest. Ze is bijna 90 jaar oud, woont nog in Soest en wilde haar verhaal daarover wel delen.

Postdwarsweg
De Postdwarsweg is een zijstraat van de Postweg die parallel loopt aan deLt.Koppenlaan. In de jaren '50 van de vorige eeuw was de N237 nog niet aangelegd en waren de percelen Postdwarsweg enLt.Koppenlaan rechtstreeks met elkaar verbonden en was er nog weinig bebouwing. Vanuit de Postdwarsweg was ook rechtstreeks zicht op de vliegbasis. De bewoners konden de vliegtuigen zien opstijgen en dalen en ook zelfs parkeren. In de jaren '50 stond er één officiële woning, namelijk die van de familie W. Majoor. Volgens informatie zouden er aan deze weg tussen 1951 en 1959 verschillende salonwagens hebben gestaan. Alleen in het adresboek van Soest over 1959 wordt melding gemaakt dat er in salonwagens enkele families wonen te weten Delfsma, Klinkhamer, Leferink en Overes.

De salonwagens werden bewoond door families waarvan de man tijdelijk in Soesterberg te werk was gesteld. Dat gold zeker voor de heer Leferink. Hij werkte als administrateur bij de Koninklijke Wegenbouw. In 1951, toen er veel werk bij de genie werd uitgevoerd door deze onderneming, kwam hij naar Soesterberg met zijn vrouw. Op zijn werk in Drenthe woonde hij ook al in een salonwagen. Deze werd op de trein gezet en via station Den Dolder naar Soesterberg gebracht. Daar stonden al meer salonwagens voor mensen die voor de genie werkten met de aanleg van wegen achter de Du Moulinkazerne. In het jaar 1953 werd den heer Leferink en vele andere medewerkers van de Koninklijke Wegenbouw ingezet voor het herstel van de dijken in Zeeland en Zuid-Holland. De salonwagen werd op de trein gezet naar Rotterdam en van daaruit per boot naar Oude Tonge gebracht waar de familie Leferink ongeveer negen maanden heeft gewoond. Na afloop van de werkzaamheden daar werd de salonwagen weer terug gebracht naar Soesterberg en kreeg deze weer zijn plaats aan de Postdwarsstraat. In 1959 is de familie naar Soest verhuisd toen de heer Leferink een vaste kantoorbaan kreeg en dus geen sprake meer was van tijdelijke huisvesting. In die jaren waren er ook meer woningen in Soest en Soesterberg beschikbaar voor deze doelgroep van wat je kunt noemen "projectmedewerkers".

De bewoners van de salonwagens hebben vele jaren in Soesterberg gewoond en werden ook deel van deze gemeenschap. Natuurlijk ontstaat er op zo'n plek waar meer salonwagens staan ook een eigen sociale omgeving. Ze gingen veel met elkaar om, omdat er toch ook meer "buiten" geleefd werd dan wanneer je in een rijtjeshuis woont. Het veldje rondom de salonwagens werd gezamenlijk gebruikt en water werd uit een gezamenlijke buitenkraan getapt.

---

Bij de aanleg van de genieterreinen begin jaren '50 werden de wegen vaak gemaakt door het plaatsen van betonplaten die via een reepje asfalt aan elkaar waren verbonden. We spraken in die tijd vaak dat we via de betonbaan waren gereden, want de overgang tussen de platen was in de auto goed voelbaar. De fabricage van deze betonplaten vond ter plekke plaats. In de naaste omgeving werd in grote "silo's" beton gemaakt, dat in vormen werd gegoten.