20 bijzondere herdenkingsplaatsen WO II
20 BIJZONDERE HERDENKINGSPLAATSEN IN GEMEENTE SOEST TIJDENS WO II
Tijdens de Tweede Wereldoorlog is er in Soest en Soesterberg veel gebeurd. De redactie heeft 20 plekken in Soest op een plattegrond gemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog aangegeven als bijzondere herdenkingsplaats.
Hieronder deze plekken met een korte beschrijving waarom deze plek een bijzondere rol heeft gespeeld.
- Raadhuis, Steenhoffstraat 2
Het raadhuis is in die tijd tevens politiebureau en in de eerste periode ook distributiekantoor. Het verzet heeft op 21 mei 1943 het bevolkingsregister gestolen en aan de Wieksloterweg begraven. Op 11 november 1942 vindt er een overval plaats op het politiebureau waarbij wapens worden gestolen.
- Flak op de Engh
Op de Zuidelijke Engh richten de Duitsers deze luchtafweerstelling in ter bescherming van hun vliegveld (Fliegerhorst) in Soesterberg.
- Distributiekantoor, Huize Middelwijk Kerkpad ZZ 79
Vanaf maart 1943 is het Distributiekantoor Soest gevestigd in huize Middelwijk aan het Kerkpad ZZ 79. Vanuit het distributiekantoor worden inwoners voorzien van bonkaarten etc. Het verzet weet op verschillende wijzen in bezit te komen van extra bonnen en “valse” persoonskaarten.
- Noodziekenhuis / Flak Lasenberg
Vanaf oktober 1944 wordt er aansluitend op de opvang van evacués uit Arnhem e.o. in de Verhoevenstichting een Noodziekenhuis ingericht. Begin 1945 wanneer op de Lasenberg een extra Flak in Soest wordt geplaatst wordt het noodziekenhuis verplaatst naar Huize Mariënburg, welke al vele jaren opvang van gewonden uit Soest opving. Eind 1944 wordt het pand van de Zústers Augustinessen van Heemstede echter gevorderd door de Duitsers.
- Jachthuislaan – munitieverzamelplaat na WO II
Na de Bevrijding vanaf 7 mei 1945 moeten de Duitsers hun wapens, munitie, voertuigen en fietsen inleveren. Aan de Biltseweg (Jachthuislaan) wordt daarvoor een speciaal terrein ingericht. Op 10 mei is er een ongecontroleerde ontploffing van munitie waarbij 13 Britse en enkele Duitse militairen op slag dood waren.
- Koninginnelaan 40/42 (bombardement)
Op 21 oktober 1944 worden door een aantal afgeworpen bommen door de geallieerden het huizenblok Koninginnelaan40 en 42 geraakt. Daarbij 3 slachtoffers te betreuren.
- Nieuwerhoekplein (Dorrestein / Viersprong)
Op de Vredehofstraat (thans Nieuwerhoekplein) wordt op 25 juli 1941 de 19-jarige Gerrit Dorresteijn door de Duitsers dood geschoten, nadat bij een aldaar wonende NSB-er een ruit was ingegooid.
Op 25 oktober 1944 wordt Hotel Café Restaurant De Viersprong door de Duitsers in brand gestoken als represaille voor het doorsnijden van telefoonkabels. De brandweer mocht van de Duitsers deze brand niet blussen.
- Huize Colenso, Vredehofstraat 30 (opslag inventaris Joden / inleveren radio’s)
In de al voor WO II leeg staande Buitenplaats worden in 1943 door de gemeente Soest de inventarissen van de in allerhaast vertrokken Joden uit Soest opgeslagen alvorens deze inventaris naar een centrale plaats worden overgebracht. Aansluitend wordt het pand door de Duitsers gevorderd die daar o.a. de door de Soester inwoners verplicht ingeleverde radio’s opslaan.
- Korte Brinkweg 31 (boerderij Familie Kok)
Als represaille voor het saboteren van telefoonlijnen wordt op 24 oktober 1944 de boerderij van de familie H. Kok aan de Korte Brinkweg 31 door de Duitsers in brand gestoken. Ook hier mocht de brandweer niet blussen.
- Lange Brinkweg 44 – Familie Pureveen
Op vrijdagavond 15 november 1940 laat een vliegtuig enkele bommen vallen in de omgeving van de Lange Brinkweg / Kerkpad ZZ. Verschillende huizen lopen forse schade op. De woning aan de Lange Brinkweg 44 wordt volledig verwoest. Daarbij vallen 3 slachtoffers.
- Talmalaan/Mendelsohnlaan/ Rembrandtlaan; 6 maart 1942 neerstorten Duits vliegtuig
In de avond van 6 maart 1942 stort tijdens een trainingsvlucht een brandend Duits vliegtuig omlaag aan de Talmalaan. Drie woningen gaan geheel in vlammen op, enkele andere huizen worden zwaar beschadigd. Er zijn 6 doden onder de burgerbevolking.
- Soester Enghweg (parades met paarden, vaandeloverdracht, Witte Boerderij)
Aan de Soester Enghweg is een groot veld (tegenwoordig evenemententerrein) waarop militairen met hun paarden bijeenkomen, een vaandeloverdracht plaats vindt, bevorderingen plaats vinden. Dit gebeurt niet alleen tijdens WO II maar ook al tijdens de mobilisatie.
Aan de Soester Enghweg wordt tijdens WO II ook een modelboerderij gebouwd “De Witte Boerderij”. Dit gebeurt in opdracht van de bewoner/eigenaar van het Witte Kasteeltje die met de Duitsers samenwerkt.
- Van Lenneplaan 70 (huis mevrouw Beekman verzet – Silbertanne)
Op Van Lenneplaan 72 woont tijdens WO II mevrouw Alma Beekman-Martin. Zij is betrokken bij het verzet en in haar huis vinden veel ontmoetingen van verzetsstrijders plaats. Er zijn ook Joden ondergedoken. De SD zet op 13 februari 1944 een val op om verzetsstrijders op te pakken. Wanneer een gewapende verzetsman zich bij het huis meldt doet een SS-er de deur open. Hij wordt dood geschoten. Een andere SS-er die op het geluid afkwam wordt eveneens neergeschoten en overlijdt een dag later.
- Vosseveld, Birkstraat e.o. (concentratie Duitsers)
Vakantiekoloniehuis Vosseveld wordt door de Duitsers gevorderd en ook in de naaste omgeving worden troepen gelegerd o.a. in door de Duitsers gebouwde barakken. In deze omgeving een grote concentratie Duitsers.
- Soesterbergsestraat nabij Heideweg Silbertanne / Woning Ortscommandant
Na een aanslag op twee SD-ers op de Vinkenweg in Soest worden in het kader van de actie Silbertanne (vergelding) worden op 13 januari als twee verzetsmensen gedood o.a. bij Station Soest-Zuid en in de FC Kuyperstraat. Op 14 januari rijdt een busje met enkele opgepakte verzetsmensen door de Soesterbergsestraat. Nabij de kruising met de Heideweg worden Klaas Brons en Jan Schalkx uit de auto gezet en van achteren beschoten. Klaas Brons overleeft de aanslag niet, Jan Schalkx wel. Een stukje verderop bij de Van Beuningenlaan wordt ook Andries Koelhof buiten de auto gezet en door het hoofd geschoten. Ook hij overleefd deze aanslag.
- Pijnenburg (onderduikplek in bossen), nabij Wieksloterweg OZ / 1ste Heeserlaantje
In het bos van Pijnenburg nabij de Wieksloterweg / 1ste Heeserlaantje hebben verzetsmensen in het bos een ondergrondse hut gebouwd waarin geallieerde piloten worden ondergebracht alvorens ze weer op weg naar Engeland worden gezet. Op 27 november 1944 worden Kees van den Brink en een in Soest ondergedoken BS-er (Binnenlandse Strijdkrachten) door de Duitsers bij de hut opgepakt en opgesloten. Beiden zijn begin 1945 gefusilleerd.
- Fliegerhorst
De vliegheide ts Soesterberg wordt door de Duitsers omgebouwd tot vliegveld Fliegerhorst van waaruit vluchten worden uitgevoerd op Engeland. Vele malen is de Fliegerhorst door de geallieerden gebombardeerd. O.a. met de inzet van gevangenen van Kamp Amersfoort wordt het vliegveld uitgebouwd en worden in de naaste omgeving veel barakken gebouwd voor Duitse militairen (Waldlagers).
Op 19 november 1942 worden op een fusilladeplaats achter de schietbaan op de vliegbasis 33 verzetsmensen gefusilleerd.
- Wehrmachtsheim / Officierscasino, Kampweg 51 te Soesterberg
Op 13 november 1941 wordt aan de Kampweg in Soesterberg het Wehrmachtsheim (Officierscasino) officieel geopend. Daaraan is vele maanden gebouwd door “dwangarbeiders”. De Duitsers zullen hier vele bijeenkomsten houden tijdens de bezettingsjaren.
- Amersfoortsestraat nabij Du Moulinkazerne.
Bij een 2e aanval door geallieerde bommenwerpers op woensdag 8 maart 1944 vallen meer dan 50 slachtoffers. Voornamelijk gevangenen van Kamp Amersfoort die terugkeerden van hun werk in Soesterberg. Zij werden vervoerd op open wagens die de volle laag kregen. Ook paarden die de wagens trokken worden door de bommen getroffen.
- Postweg 39, Soesterberg; bom 4-jarige Corrie van Lierop komt hierbij om.
Op vrijdag 15 november vinden rondom de Fliegerhorst veel beschietingen plaats door geallieerde vliegtuigen. Ook vallen hierbij bommen in de omgeving van de Postweg. De 4-jarige Corrie Lierop overleeft het bombardement niet.
